其它教法：༈ ཇོ་ནང་ཆོས་བསྐོར་ནི། 覺囊派系列 ༄༅།།ཚུལ་གཉིས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ངེས་པའི་དོན་གྱི་འཇུག་ངོགས་ཞེས་བྱ་བ་ཉུང་ངུ་རྣམ་གསལ་དག་ཅིང་ཚང་བ་བཞུགས་སོ།། 分辨二理了義津梁 • 少分顯明即全圓

nmkt201201
9月14日
讀畢需時 4 分鐘

༄༅།།ཚུལ་གཉིས་རྣམ་པར་འབྱེད་པ་ངེས་པའི་དོན་གྱི་འཇུག་ངོགས་ཞེས་བྱ་བ་ཉུང་ངུ་རྣམ་གསལ་དག་ཅིང་ཚང་བ་བཞུགས་སོ།། 分辨二理了義津梁 • 少分顯明即全圓

摘自覺囊派大德 ཏཱ་ར་ནཱ་ཐ 多羅那他全集

雲端藏經閣：(不定期校潤更新)

https://e.pcloud.link/publink/show?code=XZRJIOZeHhgsbQM9IzIWi9hq2mQsF1ykBa7

（佛法無版權：點擊下載或複製網址貼上，下載儲存後開啟可閱，請謹慎發心使用。）

＊寧瑪文殊 - 雲端藏經閣 pCloud Drive（首頁）：

https://e.pcloud.link/publink/show?code=kZPGV4ZXRCmUQO8dlX34des4ghjtVw6eOzV

內容：

ཨོཾ་སྭཱ་སྟི།

嗡梭斯帝！

སྐབས་ཀྱི་དགོངས་དོན་ལ། ཐེག་པ་ཆེན་པོ་ལ་ཚུལ་རྣམ་པ་གཉིས་ལས། རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་གཞུང་ལུགས༌། རྗེ་བཙུན་བྱམས་པ་དང༌། འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད། ཕྱོགས་གླང་ཆོས་གྲགས་སོགས་རྣམ་རིག་སྨྲ་བའི་གཞུང་ལུགས་རྣམས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ། མདོ་སྡེ་དགོངས་པ་ངེས་འགྲེལ་སོགས་བཀའ་འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་སྡེ་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་དོན་དང༌།

關於本論所要闡述的旨趣，大乘佛教主要存在兩種思想理路。一為「瑜伽行派」的學說體系，是至尊彌勒菩薩、聖無著昆仲、陳那、法稱等大師倡導的「說識宗（直譯，說唯宗、說心宗，是覺囊派所說的大中觀宗，不同於唯識宗）」之宗義。其思想根源在於《解深密經》等末轉法輪諸經藏之意趣。

དབུ་མ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པར་སྨྲ་བའི་གཞུང་ལུགས་སློབ་དཔོན་འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་དབུ་མ་རིག་ཚོགས་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པ། སངས་རྒྱས་བསྐྱངས་ལེགས་ལྡན་ཟླ་(བ་)གྲགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་ཀྱི་བཞེད་པ་བཀའ་འཁོར་ལོ་བར་པའི་དངོས་བསྟན་གྱི་རིམ་པ་གཉིས་ལས།

二為「中觀說無自性派」的學說體系，是聖龍樹菩薩在《中觀理聚六論》中闡明的核心思想，佛護、清辨、月稱等後繼諸大師共同承許。其思想根源在於中轉法輪諸經所直接開示的法教。

བོད་འདིར་དབུ་མ་རང་སྟོང་དུ་ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་དབུ་མ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པའི་གཞུང་ལུགས་འཛིན་པ་རྣམས་ནི། ལུགས་སྔ་མ་དེ་ལ་སེམས་ཙམ་ལུགས་དང༌། ཕྱི་མ་ལ་དབུ་མའི་ལུགས་ཞེས་གསུང་ཞིང༌། གཞན་སྟོང་སྨྲ་བར་ཡོངས་སུ་གྲགས་པ། འཁོར་ལོ་ཐ་མའི་མདོ་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་ཏུ་བཞེད་པ་རྣམས་ནི། ལུགས་ཕྱི་མ་དེ་སྤྱིར་དབུ་མའི་གྲུབ་མཐའ་ཡིན་ཡང༌། དབུ་མ་ལ་གནས་སྐབས་པའི་ངེས་དོན་དང༌མཐར་ཐུག་གི་ངེས་དོན་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། དེ་གནས་སྐབས་པའི་ངེས་དོན་ཡིན་ཞིང༌།

這兩種法教次第中，在雪域藏地被共稱為「中觀自空派」，也即持守「中觀說無自性」此一學說體系的行者們，稱前述的瑜伽行派為「唯識宗」，稱自己承許的後者為「中觀宗」。而另一方，被共稱為「他空派」，也即把末轉法輪之教法許為究竟了義的行者們，他們的觀點則是：後述的「說無自性」之宗派，雖然總體上屬於中觀的見地，但在中觀見地中，又可分為「暫時了義」與「究竟了義」兩個層次，而此自空派見地僅僅是「暫時了義」的層次。

ལུགས་སྲོལ་སྔ་མ་དེ་ལ་གནས་སྐབས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་གཞན་དབང་བདེན་གྲུབ་ཏུ་འདོད་པ་དང༌། གཞན་ཡང༌རྣམ་པ་བདེན་པར་སྨྲ་བའི་ལུགས་ཀྱི་གྲུབ་མཐའ་རྣམས་ནི་སེམས་ཙམ་ཡིན་ལ། ཀུན་བཏགས་དང་གཞན་དབང་གཟུང་འཛིན་གྱིས་བསྡུས་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་པ་མེད་ཅིང༌། ཡོངས་གྲུབ་གཉིས་མེད་ཀྱི་ཡེ་ཤེས་བདེན་གྲུབ་ཏུ་སྟོན་པའི་གྲུབ་མཐའ་བོད་གཞན་དག་སེམས་ཙམ་རྣམ་བརྫུན་ཞེས་ཟེར་བ་འདི་ནི་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག་གི་དབུ་མ་ཆེན་པོ་ཡིན་ནོ་ཞེས་བརྗོད་དོ། །

至於前述的瑜伽行傳承，其中那些承許「依他起性」為諦實成立、以及主張「識之行相」為真實不虛的宗派，固然是「唯識宗」。然而，另有一種宗義，它主張「遍計所執」與「依他起」二性，皆非諦實存在；而作為「圓成實」的無二智慧則是諦實成立的。此一宗派雖被西藏其他學者貶稱為「唯識假相派」，實則才是「究竟了義的大中觀」。

དེས་ན་རང་སྟོང་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི། བཀའ་འཁོར་ལོ་དང་པོ་བདེན་བཞིའི་ཆོས་འཁོར་ནི་དྲང་དོན་དང༌། བར་པ་མཚན་ཉིད་མེད་པའི་ཆོས་འཁོར་ནི་ངེས་དོན་མཐར་ཐུག ཐ་མ་ལེགས་པར་རྣམ་པར་ཕྱེ་བའི་ཆོས་འཁོར་གནས་སྐབས་ཀྱི་ངེས་དོན་ཏེ་དྲངས་དོན་ཡིན་པར་བཞེད་ལ།

由此可知，「自空派」行者們主張：佛陀初轉的四聖諦法輪是「不了義」；中轉的無相法輪是「究竟了義」；而末轉的善分別法輪，則屬於「暫時的了義」，也就是「不了義」。

གཞན་སྟོང་སྨྲ་བ་རྣམས་ནི་དང་པོ་དྲང་དོན་དང༌། བར་པ་གནས་སྐབས་ཀྱི་ངེས་དོན། ཐ་མ་མཐར་ཐུག་གི་ངེས་དོན་སྟོན་པར་བཞེད། དེ་ཡང་འཁོར་ལོ་དང་པོ་ཉན་ཐོས་དང་ཐུན་མོང་གི་སྡེ་སྣོད་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་རྣམས་ཡོད་པར་གསུངས་ལ། བར་པ་ཤེར་ཕྱིན་གྱི་མདོ་རྣམས་སུ་ནི། གཟུགས་ནས་རྣམ་མཁྱེན་གྱི་བར་གྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོས་མ་གྲུབ་ཅིང༌ཡོད་པའི་ཆོས་རྡུལ་ཙམ་ཡང་མེད་པར་བཤད།

而「他空派」行者們主張：初轉法輪是「不了義」；中轉法輪是「暫時的了義」；而末轉法輪，才是開示「究竟了義」的教法。進一步說，初轉法輪是與聲聞乘共通的法藏，故而宣說世俗諸法為「有」。在第二時中轉的《般若經》中，則說從色法乃至佛之一切相智之間的一切諸法，其自身體性皆不成立，就連一微塵許的自性有也不存在。

............(中略)............

ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་རིག་ཚོགས་སུ་རང་སྟོང་གསུངས་ཀྱང༌། བསྟོད་ཚོགས་སུ་གཞན་སྟོང་གསུངས་པའི་ཕྱིར་གཉིས་ཆར་ལ་རྗེས་སུ་འགྲོ་ཞིང༌། གཞན་ལེགས་ལྡན་འབྱེད་དང་ཟླ་བ་གྲགས་པ་ལ་སོགས་པ་རྣམས་སྤྱིར་པཎྜི་ཏ་མཆོག་ཡིན་ཡང༌། རྒྱན་དྲུག་གི་ནང་དུ་ཚུད་པ་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱི་བསྟན་པ་འཛིན་པར་ལུང་བསྟན་པ་ཐོབ་པའི། ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་ཕྱོགས་གླང་ཆོས་གྲགས་དང་དོ་བརྡོ་བའི་ཡུལ་མ་ཡིན་ཞིང༌། ཁྱད་པར་འཕགས་པ་ཐོགས་མེད་ནི་མདོ་སྡེ་དྲང་ངེས་འབྱེད་པར་སངས་རྒྱས་ཉིད་ཀྱིས་ལུང་བསྟན་ལ། དབྱིག་གཉེན་འབུམ་སྡེ་དགུ་བཅུ་གོ་དགུ་ཐུགས་ལ་བཞུགས་པ་དང༌། དབྱིག་གཉེན་ཕྱོགས་གླང་ཆོས་སྐྱོང་རྣམས་ལ། ཟླ་བ་གྲགས་པ་དང་ཡེ་ཤེས་སྙིང་པོ་སོགས་ཀྱིས་ཀྱང་རང་ལས་མཁས་ཤིང་གསན་རྒྱ་ཆེ་བ་དང༌། ཤིང་རྟ་ཆེན་པོ་ཡིན་པར་དག་པ་བྱིན་པའི་ཕྱིར། ཟླ་གྲགས་སོགས་ཀྱི་ལུང་ལ་བརྟེན་ཏེ་ཐོགས་མེད་སྐུ་མཆེད་འགོག་པ་ནི་གཟུ་ལུམ་ཡིན་ནོ་ཞེས་གསུང་ངོ༌། །

龍樹菩薩在《理聚論》中雖然宣說了「自空」，但在他的《讚聚論》中卻宣說了「他空」，因此他的思想其實同時涵蓋了兩個方面。此外，清辨、月稱等諸位大師，雖然總的來說是殊勝的班智達，但與那些被納入「南贍部洲六莊嚴」之列、並獲得佛陀親自授記將要住持佛法傳承的無著與世親昆仲、陳那、法稱等大師相比，並非是能夠相提並論的境界。尤其殊勝的是，聖無著菩薩是由佛陀親自授記，認證他善能分辨了義與不了義經藏。而世親菩薩心中能憶持九十九部十萬頌的經藏。對於世親、陳那、護法等大師，就連月稱與智藏等人，也親口承認他們比自己更加善巧、聽聞更加廣大，並尊崇他們是清淨的「大車軌師」。因此，僅僅依據月稱等人的言教，就來破斥無著、世親昆仲的學說，實在是一種輕率狂妄的行為。

གཞན་གྲུབ་མཐའི་སྟེང་ནས་ཕྱོགས་འདི་གཉིས་ལ་དགག་སྒྲུབ་ཤིན་ཏུ་མང་བར་འདུག་ནའང་ཡེ་(ཡི་)གེ་མངས་པར་འགྱུར་ཞིང༌། རེ་ཞིག་གཟིགས་མི་བདེ་བར་སྣང་བས་མ་བྲིས་ལགས་ལ། དེ་ལ་རང་སྟོང་གི་དོན་ནི་ཀུན་རྫོབ་དང་དོན་དམ་པའི་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་ཞིང་བདེན་པར་མེད་པའི་ཕྱིར་ཆོས་ཐམས་ཅད་རང་སྟོང་ཡིན་ཞེས་འདོད་པའི་དོན་ཡིན་ལ། གཞན་སྟོང་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱི་ཆོས་ཐམས་ཅད་བདེན་མེད་རང་གི་ངོ་བོས་སྟོང་པས་རང་སྟོང་ཡིན་ཡང༌། དོན་དམ་གྱི་དབྱིངས་ནི་བདེན་པར་གྲུབ་པའི་ཕྱིར་རང་གི་ངོ་བོས་མི་སྟོང་ལ། འོན་ཀྱང༌སྟོང་ཉིད་ནི་ཡིན་ཏེ། གཞན་གཟུང་འཛིན་སོགས་སྤྲོས་པ་ཐམས་ཅད་ཀྱིས་སྟོང་པའི་ཕྱིར་དོན་དམ་ནི་གཞན་སྟོང་ཡིན་ནོ། །ཞེས་བཞེད་པའི་དོན་ཡིན་པས་ཀུན་རྫོབ་རང་སྟོང་ཡིན་པ་ལ་མཐུན་ཡང༌། དོན་དམ་རང་སྟོང་དུ་བཞེད་མི་བཞེད་ཀྱི་ཁྱད་པར་ཡིན་ནོ། །

再者，從宗義見地的層面而言，這二派之間尚有極其眾多的「破」、「立」辯論，然恐文繁，暫時不便閱覽，故此處不予撰述。此中「自空」的涵義，即是主張：「無論世俗法或勝義法，一切諸法皆由其自身體性上即是空性，無有諦實的存在，是故一切法皆為『自空』。」而「他空」的含義，則是主張：「一切世俗法固然無有諦實，由其自身體性上即是空性，故在此層面亦是『自空』；然而，作為勝義諦的『法界』，乃是諦實成立的，故其自身體性並非空無。雖然如此，它依然是『空性』，因為它空掉了『其他』-- 亦即能取、所取等一切戲論，所以，此勝義諦是『他空』。」所以在主張「世俗諦為自空」這一點上，二派的觀點是相通的，根本的差異在於是否承許「勝義諦亦為自空」。

............(中略)............

ཁོ་བོ་ཕྱོགས་སུ་ལྷུང་བ་མ་ལགས་ཏེ། འདི་དག་ངེས་པའི་དོན་ལ་ནི་ཤིན་ཏུ་འབྱོར་བར་སེམས་ལགས། དབུ་མ་ངོ་བོ་ཉིད་མེད་པ་རྣམས་ཀྱི་ནང་ནས་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མ་འདི་ངེས་དོན་ལ་ལྷག་པར་འབྱོར་པར་སེམས་ཤིང༌། རྣལ་འབྱོར་བླ་མེད་ཀྱི་རྒྱུད་རྣམས་ཀྱི་དགོངས་པའང་གཞན་སྟོང་གསལ་བ་དང༌། རང་སྟོང་གིས་ཀྱང་རྣལ་འབྱོར་སྤྱོད་པའི་དབུ་མ་འདིའི་ཕྱོགས་སུ་ལྷན（བསླན）་པ་ཁོ་ན་མཐོང་ངོ༌། །རང་སྟོང་གཞན་སྟོང་གི་ཁྱད་པར་གསལ་ལ་གོ་བདེ་བ་ཞིག་ཡི་གེར་བྲིས་གསུང་པ་རེ་ཞིག་དེ་ཙམ་མོ། །

我本人並不偏袒任何一方，只是思考這些教義非常契合「了義」。我認為，在諸「說無自性中觀」當中，這個「瑜伽行中觀」特別契合了義。無上瑜伽續部的密意，也清晰地顯示為他空。而即便是自空派，也只能見到「瑜伽行中觀」的少許方面而已。應請而把自空、他空的差別，用顯明易懂的文字撰述如上，暫此擱筆。

ཞེས་པའང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐས་ཕུལ་བའོ། །རྡོ་རྗེ་འཛིན་པ་ཆེན་པོ་བླ་ཆེན་བྱམས་པ་ངག་དབང་གིས་བསྐུལ་བའོ (བ་ཡིན) ། ། དགེའོ། ། གཅིག་ཞུས་དག །

因大金剛持、大上師「強巴阿旺」的勸請，多羅那他撰著獻奉。

善哉！已一校。

寧瑪文殊-經典伏藏漢譯 NMKT ༄༅།།རྙིང་མ་འཇམ་དབྱངས། བཀའ་མ་གཏེར་ཆོས་རྒྱ་སྒྱུར།། 敬譯